Demansın en yaygın nedeni olan Alzheimer hastalığı, ileri yaş hastalığı olarak biliniyor.
Yaşla birlikte beyin fonksiyonlarının hasar görmesi ile ortaya çıkar ve başta hafıza (hafıza) olmak üzere entellektüel fonksiyonların, günlük aktivitelerin ve davranışların bozulması ile belirlenir.
erken teşhisin önemi
Yaşla birlikte arttığı için, yaşam süresinin uzadığı günümüzde eskiye göre daha sık görülmektedir. Erken teşhis hastalığın seyrini yavaşlatacağı için hem hastalar hem de onlara bakan yakınları için büyük önem taşıyor.
1902’de tespit edilen belirtiler
1902 yılında Alois Alzheimer adlı bir Alman nöropsikiyatrist, Alzheimer hastalığının belirtilerine ilk kez dikkat çekmiş ve ilk hastasının ölümünden sonra yaptığı otopside beyinde de fiziksel değişiklikler olduğunu saptamıştır.
İncelediği beyin örneklerinde hastanın serebral korteksinde incelme, hücrelerin içinde ve çevresinde farklı birikimler görmüş, beyinde oluşan plak ve lifleri sunduğu bilimsel yayınlarında Alzheimer hastalığını tanımlamıştır.
Alzheimer hastalığının nedenleri
Yıllarca süren araştırmalara rağmen, hastalığın kesin bir nedeni bulunamamıştır. Ancak birkaç risk faktörü tanımlanmıştır:
· İlerlemiş yaş
Ailede Alzheimer öyküsü olması: Hastalığın %25’i genetiktir ve bazı gen bozulmalarına bağlı olduğu düşünülmektedir.
Geçmiş kafa travmaları
Uyku bozuklukları
yetersiz fiziksel aktivite
· obezite
Sigara içmek veya sürekli sigara dumanına maruz kalmak
Yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol
Makus kontrollü tip 2 diyabet hastası olmak
Yetersiz, dengesiz ve sağlıksız beslenme
Orta hücre bağlantısının bozulmasına yol açar
Alzheimer hastalığı, hipokampus adı verilen hafıza ile ilgili beyin bölgesini etkiler ve bu bölgede beyin hücreleri (nöronlar) içinde maküler nörofibriller ve düğümlerin birikmesine neden olur.
Yine hücrelerin ortasında habis protein birikintileri (amiloid) ile karakterize bir durum yaratır. Hücre içi ve hücreler arası boşluklardaki bu korkunç birikimler, hücreler ve hücreler arasındaki iletişimin bozulmasına, dokuların küçülmesine (atrofi) ve hastalık belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olur.
Alzheimer hastalığının belirtileri
Ne yazık ki başta yavaş ilerleyen oldukça sinsi bir hastalıktır. Karın evresi dediğimiz ilk dönemde hasta yakınları hastadaki kolay unutkanlığı fark eder. Bilişsel alanda mutlaka bilinmeyen bozulmalar ve gerilemelerle başlar.
Kişi, bilişsel alanda hafif unutkanlık veya hafif şikayetlerle bilinmeyen bir dönemden geçiyor. Karar verme, algılama veya konuşma becerilerinde azalma vardır. Normal bir hayat sürdürebildiği için bu aşamada teşhis koymak zordur. Semptomların kötüleştiği dönemde Alzheimer teşhisi konur.
Özellikle son zamanlarda günlük hayatta yaşananları unutmakla karakterizedir. Bireyleri, nesneleri ve yerleri unutmak tipik belirtilerdir. Hastalık ilerledikçe sıklıkla ortaya çıkan belirtiler şunları içerir:
· Bilinç bulanıklığı
Bulunduğu ortama uyum sağlamada zorluk
Kişinin iyi bildiği yerlerde kaybolması
· Konuşma ve dil becerileri ile ilgili sorunlar
Saldırganlık, aile ve arkadaşlardan olağandışı taleplerde bulunma ve şüphecilik gibi kişilik bozukluklarının gelişimi
Halüsinasyonlar ve sanrılar
Düşük motivasyon ve benlik saygısı
Bireyler yardım almadan günlük aktivitelerini gerçekleştirmekte güçlük çekerler.
Kişinin hatırlayamadığı olayların inkarı
· Endişe ve depresyon
Bu belirtiler hızla artar ve hastalar çevrelerindeki insanları, yaşadıkları yerleri ve hatta kendilerini tanıyamaz hale gelirler. Yaşamak için bakıma ihtiyaçları var.
Alzheimer teşhisi
Genellikle 65 yaş üstü bireyler veya yakınları unutkanlık ve kişilik değişikliği şikayetleri ile doktora başvururlar. Demansın en yaygın nedeni olan Alzheimer hastalığı için spesifik bir tanı tekniği yoktur.
Anamnez alındıktan sonra hastalara nörolojik fonksiyonlar, stabilite, duyum, davranış, hafıza ve refleksleri ölçen çeşitli taramalar yapılır. Kan testleri, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MR) ve kişilik tarama testleri de tanıyı desteklemek ve bu tür hastalıkların olma olasılığını dışlamak için uygulanabilir.
Alzheimer hastalığı bazı genetik hastalıklarla benzer belirtiler gösterebildiğinden bu hastalıkları araştırmak için gen taramalarına başvurmak gerekebilir. Bilişsel testler, özellikle Minor Mental Test, teşhiste paha biçilmezdir.
Alzheimer tedavisi
Kesin bir tedavisi olmamakla birlikte hastalığın semptomlarını yavaşlatmak için çeşitli ilaçlar ve terapi teknikleri uygulanabilmektedir. Hastanın yaşı ve hastalığın düzeyi göz önünde bulundurularak kişiye özel bir tedavi protokolü oluşturulur.
Alzheimer hastalarının yaşadıkları ortamlarda çeşitli düzenlemeler yapılmalı, özellikle yalnız yaşayan hastalar için dikkat çekici işaretler ve hatırlatma notları kullanılmalıdır. Bireysel veya toplu olarak uygulanabilen bilişsel uyarım terapileri gibi psikiyatrik terapiler, hafızanın güçlendirilmesine, problem çözmeye ve dil becerilerinin korunmasına katkı sağlayabilir.
Semptomları azaltmak için hekim tarafından çeşitli ilaçlar (donazepil, rivostigmine, takmin, memantine gibi) verilebilir.
ABD, Alzheimer’ı yavaşlatan Leqembi ilacını onayladı Haberin DetaylarıAlzheimer hastalığından korunma yolları
Ailesinde Alzheimer hastalığı olan kişiler risk faktörlerinden kaçınmalıdır. Hareketli bir yaşam, sigaradan uzak durmak ve sağlıklı beslenmek çok değerlidir. Ayrıca hastalığın belirtileri konusunda farkındalık yaratmak ve bu tür bulguları olan bireylerin erken dönemde doktora başvurmaları çok değerlidir.
Orta yaşınızı geçtiyseniz ve Alzheimer’a özgü belirtilere sahipseniz en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna başvurmanız erken tanı ve tedavi açısından olumlu sonuçlar verecektir.
